Στον πέμπτο τόμο της έκδοσης της "Ιστορίας του Ευρωπαϊκού Πνεύματος" από "Το Βήμα", ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ακολουθώντας την πορεία της Ιστορίας, μετατοπίζει πλέον το βλέμμα του από το δίπολο Βυζάντιο-Ιταλία σε δύο αναδυόμενες δυνάμεις που κατέστησαν κύριοι πυλώνες όλων σχεδόν των μεταγενέστερων εξελίξεων στην Ευρώπη μέχρι τις μέρες μας: τη Γαλλία και τη Γερμανία.

Αφού περιγράψει το "μεσημβρινό φως", που άνοιξε νέους ορίζοντες στην οικουμένη, ανασυνθέτει τη συγκλονιστική διαδρομή της Μεταρρύθμισης, που άλλαξε την πορεία της Ευρώπης, περνώντας όμως διά πυρός και σιδήρου από τα πτώματα εκατομμυρίων ανθρώπων κι από τις στάχτες των σπιτιών τους. Κι ίσως γι\' αυτό ο συγγραφέας, ανάμεσα στους πολλούς μεγάλους εκείνων των χρόνων, ξεχωρίζει έναν πνευματικό ηγέτη που η σκέψη του υπήρξε η πρώτη συνείδηση της μίας κοινής Ευρώπης πάνω από τις συγκρούσεις: τον Έρασμο από το Ρόττερνταμ.

Περιέχονται τα κεφάλαια:
- Η μεγάλη στροφή της Ιστορίας και το "μεσημβρινό φως"
- Οι μεταρρυθμιστές: Λούθηρος, Τσβίνγκλι, Καλβίνος
- Η ανάδυση της Γαλλίας και της Γερμανίας
- Ο Μάξιμος ο Γραικός και η Ρωσία
- Έρασμος, ο ηγεμόνας του Ουμανισμού
- Οι διδαχές του Παράκελσου
- Ο Ντύρερ και ο Γκρύνενβαλντ
- Η γαλλική λογοτεχνία
- Η Ζαν ντ\' Αρκ